Rouwverwerking
Verlies en rouw, we maken het helaas allemaal mee. Een verlieservaring kan je behoorlijk van je stuk brengen. Je worstelt met allerlei gevoelens en probeert het verlies een plek te geven.
Tijd heelt een groot gedeelte van de pijn, maar lang niet alles.
Wij helpen we je graag. Dit doen wij met passende hulp, maar ook met het bieden van informatie. Lees hier wat rouwverwerking precies is, welke rouw symptomen en fases je kunt herkennen, soorten rouw die er zijn en hoe je beter om kunt gaan met verlies.
Waar zit jij mee?
Dit is soms best moeilijk om onder woorden te brengen. Stel je vragen en twijfels daarom aan onze psychologen. We luisteren écht naar je. Stuur ons een bericht
Wat is rouw?
Het omgaan met verlies wordt rouwen genoemd. Rouw komt voor bij elke vorm van verlies. Het betekent dat jij langzaam went aan het idee van het verlies en dat jij de nieuwe situatie langzaam begrijpt. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan; omgaan met rouw en verlies kan erg moeilijk zijn. Bij rouwen is er geen goed of fout, jij rouwt op jouw manier!
Wat voel je bij rouw en wat zijn de klachten?
Rouwen kan gepaard gaan met allerlei (heftige) verschijnselen. Wat je voelt bij rouw is bij iedereen verschillend. Naast emotionele gevoelens zoals verdriet, boosheid, eenzaamheid, hulpeloosheid en/of ontevredenheid, kan rouw ook voor lichamelijke reacties zorgen. Denk hierbij aan moeheid, hoofdpijn, concentratieproblemen, slaapproblemen en verminderde eetlust.
Hoe lang duurt een rouwproces?
Hoe lang een rouwproces duurt is lastig te zeggen omdat het zo sterk verschilt per persoon. Over het algemeen nemen de negatieve gevoelens af met de tijd en voelen de meeste zich na ongeveer een jaar beter. Maar soms kan het na een jaar, nog steeds zo intens zijn als in het begin.
Soorten Rouw
Bij rouw denk je misschien als eerst aan het verliezen van een dierbare, maar er bestaan meer soorten rouw. Er kan dus ook sprake zijn van een (groot) verlies zonder dat hier een overlijden aan vooraf is gegaan. Het is belangrijk dat je weet dat je bij alle vormen van verlies een rouwproces kan doorgaan. Misschien herken jij je in één van onderstaande voorbeelden:
- Rouw bij overlijden huisdier: Het verlies van een geliefd huisdier kan je zwaar vallen. Een huisdier is vaak een volwaardig lid van het gezin, en wanneer die wegvalt kan dat enorme impact hebben. Het is niet een kwestie van ‘gewoon een nieuwe nemen’, dat maakt het gemis niet minder.
- Rouw bij het uitgaan van een relatie: Een scheiding of het verbreken van een jarenlange relatie doet pijn. De relatie is voorbij en het samen zijn is niet meer. Je neemt afscheid van je relatie en moet verder leren gaan zonder de ander. Leren omgaan met dit verlies en de veranderingen die het teweeg brengt, kan lastig zijn. Vind hier tips die je helpen bij liefdesverdriet.
- Rouw bij verlies baan: Het verliezen van een baan kan een grote weerslag op je hebben. Niet alleen omdat je jouw inkomsten verliest, maar ook omdat je baan deels identiteit bepalend kan zijn en het verlies ervan je zelfbeeld kan beschadigen. Je gaat een periode van rouw door en moet om leren gaan met het verlies.
- Rouw bij een miskraam: Als vrouw voel je je vaak ontzettend verdrietig vlak na een miskraam en dit kan ook zeer traumatisch zijn. Ook voor je partner kan het zwaar zijn. Een miskraam is een ingrijpende gebeurtenis en het kost tijd om het verlies een plek te geven.
- Rouw bij dementie: Wanneer een dierbare aan dementie lijdt, kan het soms aanvoelen als verlies. Dit kan komen doordat dementie invloed kan hebben op iemands aanwezigheid en persoonlijkheid. Er ontstaat minder persoonlijk contact en hierdoor kan het aanvoelen alsof de persoon langzaam wegzakt of verdwijnt. Dit kan pijnlijk zijn.
Fases en symptomen van rouwverwerking
Het is een belangrijk om te weten dat het kan zijn dat niet iedereen de hierna genoemde fases doorloopt. Ook is er bij deze fases geen vaste volgorde. Sommigen slaan fases over en sommigen kunnen wanneer zij bij de laatste fase zijn aangekomen, weer terugvallen naar één van de eerste fases. Ook verschilt de algemene impact en intensiteit van rouw per persoon. De volgende factoren kunnen helpend zijn om sneller te kunnen overgaan naar een andere fase:
- Copingstrategieën: wat onderneem je om om te kunnen gaan met je gevoelens en gedachten? Ontwijk je ze of praat je erover? Voor de verwerking kan dit verschil maken.
- Religie of spiritualiteit: dit heeft vooral te maken met overtuigingen en de afsluiting/acceptatie die bij rituelen komen kijken.
- Praktische zaken die geregeld moeten worden: verloopt dit goed of moeizaam?
- Steun van naasten.
Hieronder zullen de verschillende fases worden uitgelegd en de bijbehorende symptomen:
Ontkenningsfase
In deze eerste fase is het lastig om te geloven dat het verlies echt is. Het dringt nog niet tot je door dat er iets groots/belangrijks uit je leven gehaald is of dat de dierbare er niet meer is. In deze fase kun je gedachten hebben dat het niet waar is of dat het misschien allemaal niet zo erg is als het lijkt. Geen zorgen, dit is een normale afweer strategie. Deze fase kan overgaan wanneer jij je volledig
bewust bent geworden van het verlies.
Protestfase
In deze fase is het doorgedrongen dat het verlies echt is. Accepteren is helaas een ander verhaal. In deze fase kun je boos zijn op alles en iedereen. Je kunt gedachten hebben zoals “Waarom ik?” of “Waarom nu?”. Het verlies kan als oneerlijk aanvoelen. Deze fase kan overgaan wanneer de boosheid of tegenstrijdige gedachten zijn gezakt.
Onderhandel- en vechtfase
In deze fase kun je helderder naar het verlies kijken. In deze fase kan het zijn dat je probeert er alles aan te doen om de pijn van het verlies zo klein mogelijk te maken. Soms worden er doelen gesteld en beloftes gedaan voor de toekomst, om dit soort pijn in de toekomst te voorkomen. Denk hierbij aan meer tijd besteden aan een dierbare of extra inzet tonen op je werk of in een relatie. Ook kan het zijn dat rituelen voor jou helpend zijn. Deze onderhandelingen en rituelen stellen jou in staat om een nieuw kader te bouwen voor jouzelf binnen dit rouwproces. Hoe gaat mijn leven eruit zien?
Depressiefase
In deze fase is het diep doorgedrongen wat het verlies betekent voor jou. In deze fase kun je het idee hebben dat niets meer helpt. De pijn lijkt uitzichtloos en is niet meer te ontkennen. In deze fase is er vaak sprake van depressieve symptomen; verdriet, weinig zin en (eet)lusteloosheid. Ook kun je in deze fase last hebben van spijt. “Waarom heb ik niet genoeg gedaan?” of “Waarom ben ik niet genoeg langs geweest?”. Weet ook dat deze gevoelens/gedachten niet meer dan normaal zijn!
Aanvaardingsfase
In deze laatste fase zijn de negatieve gevoelens minder aan het worden. Dit komt echter in golven. De ene dag kan het beter met je gaan maar de dag erna kunnen de gevoelens weer erger geworden zijn. Het gaat hier vooral om het feit dat je moet leren om met het verlies te kunnen leven. Dit is dan ook tot je doorgedrongen en je probeert dit te accepteren. Hoe snel iemand in deze fase terecht komt, verschilt sterk per persoon.
Hoe steun je iemand die rouwt?
Jouw naaste heeft een verlies geleden en jij wilt er natuurlijk graag voor diegene zijn. Maar hoe kun je dat het beste doen? Wij helpen jou graag met handvatten en tips voor naasten.
4 rouwverwerking tips
Ondanks dat rouwen een persoonlijk proces is, vind je het misschien wel fijn om wat handvatten te krijgen die het rouwen wat kunnen verlichten. Wij ondersteunen je graag met deze 4 tips:
Tip 1: Praat erover
Het kan fijn zijn om met mensen te praten over je gevoel en het verlies. Dit kan bijvoorbeeld met een vriend, een familielid, of een lotgenoot.
Tip 2: Rust uit en zorg voor jezelf
Rouwen kan veel energie kosten. Het is dan belangrijk dat je aan je gezondheid en welzijn blijft denken. Probeer genoeg te slapen, goed te eten en doe ontspannende dingen die je leuk vindt.
Tip 3: Neem de tijd
Gun jezelf de tijd om te rouwen. Het is normaal dat je aan het begin niet weet hoe je om moet gaan met het verlies. Het verdriet kan blijvend zijn, maar naarmate de tijd vordert, leer je vaak met het verlies omgaan.
Tip 4: Blijf in contact en ga de deur uit
Natuurlijk heb je tijd voor jezelf nodig om te rouwen. Maar, pas op dat je jezelf niet te veel afsluit. Blijf in contact met vrienden en familie of ga bijvoorbeeld de deur uit om een stuk te wandelen of een eindje te fietsen.
Hoe kunnen we jou helpen?
Omgaan met het verlies; het lijkt aan het begin misschien een onmogelijke opgave. Alsof je in een diepe put zit waar je niet uit kunt klimmen. Toch zal je merken dat het je met kleine stapjes lukt om uit de put te komen. Rouwen kost tijd, maar tijd is niet altijd genoeg om het verlies een plek te geven. Soms lukt het je niet alleen. Onze coach/therapeut bied jou graag een luisterend oor en handvatten om beter met het verlies om te gaan. Hoe kunnen wij jou helpen? Kom weer beter in je vel te zitten en geef het verlies de plek die het verdient.